Ақтөбе облысында әлеуметтік осал топтарға жалдамалы пәтер сатып алу жоспары алға жылжып жатыр. 2025 жылы 810 пәтер сатып алу көзделген. Бұл бастама республикалық және жергілікті бюджет есебінен, сондай-ақ мемлекеттік облигациялар арқылы қаржыландырылады. Бірақ өткен жылы анықталған заңсыз жекешелендіру деректері жаңа жобаның ашықтығы мен әділдігіне күмән тудырып отыр, деп хабарлайды «Тілші».
Жоспардағы негізгі қадамдар
Облыс әкімдігінің мәліметінше, 253 пәтер бастапқы кезеңде сатып алынады: оның 190-ы Ақтөбеде, қалғандары аудандарға бөлінеді. Пәтерлер тек жаңа (пайдалануға берілгеніне жарты жылдан аспаған) үйлерден алынады. Әр пәтердің орташа құны – 19 млн теңге. Қаржыландыру құрылымы: 70% – республикалық бюджет, 30% – облыстық.
Сонымен бірге 11,7 млрд теңгеге мемлекеттік облигациялар есебінен 557 пәтер қамтылып отыр. Бұл пәтерлердің құрылысы басталған, жыл соңына дейін пайдалануға беріледі.
Аудандарда алғашқы нәтижелер бар: Әйтеке би ауданында – 3 пәтер, Мәртөк ауданында – 6 пәтер, Ырғызда – 2 пәтердің құрылысы аяқталған. Ал тағы 242 пәтер жеке инвесторлардың күшімен қараша-желтоқсанда дайын болуы тиіс.
«Бұл – өңір үшін ең өзекті мәселенің бірі. Әкімдерге қаражатты уақытылы игеріп, барлық рәсімдерді жеделдетуді тапсырдым. Құрылыстың сапасы мен мерзімі қатаң бақылауда болады», – деді облыс әкімі Асхат Шахаров.
Өткен істен қалған күдік
Алайда тұрғын үй бағдарламасы өткен дау-дамайдың көлеңкесінде қалып отыр. Биыл жазда Ақтөбе қаласының тұрғын үй қатынастары бөліміне қатысты қылмыстық іс қозғалды, деп хабарлайды hronika.kz.
Негізгі фигурант – бөлімнің бұрынғы басшысы Жандос Әлімов, қазіргі таңда облыстық Еңбек инспекциясын басқарады. Тергеу дерегінше, ол 2021–2024 жылдары өтініштерді дұрыс тексермей, мемлекеттік тұрғын үй қорынан 33 пәтер заңсыз жекешелендіруге жол берген.
Бұл пәтерлердің көбі бөлім қызметкерлерінің атына рәсімделген. Тіпті арасында бұрын Бергей Рысқалиевтен тәркіленген орталықтағы пәтер де бар. Прокуратураның есебі бойынша мемлекетке 122,6 млн теңге шығын келген.
Тергеу жалғасып жатыр, бірақ сарапшылардың пікірінше, дәл осындай жағдайлар жаңа сатып алу кезінде де қайталануы мүмкін.
Сарапшылар не дейді?
Тұрғын үй саласындағы мамандар ашықтықты күшейтуді талап етеді:
- барлық өтініштерді egov.kz арқылы цифрлық тексеру;
- сатып алу конкурстарын онлайн-платформаларда өткізу;
- прокуратура мен тәуелсіз аудитті міндетті түрде енгізу;
- қоғамдық бақылауды кеңейту.
Әйтпесе, әлеуметтік пәтерлер кезекте жылдап тұрған шын мұқтаж жандарға емес, «өз адамдарға» бұйыру қаупі бар.
810 пәтер – мыңдаған отбасының арманын орындауға мүмкіндік. Бірақ ол үшін өткен қателіктер қайталанбауы керек. Жаңа жоспар – үлкен сынақ: егер ашық әрі әділ жүзеге асса, Ақтөбе облысындағы әлеуметтік теңсіздікті азайтады. Ал егер бақылау әлсіз болса, тұрғын үй саласындағы сенім дағдарысы одан әрі тереңдеуі мүмкін.
Марат Төлепберген,
арнайы TilshiNews үшін