2024 жылы Қазақстанда жылжымалы мүлікті кепілге қою бойынша 50 902 қызмет көрсетілді. Ал 2023 жылы 28 072 қызмет көрсетілген, яғни 2024 жылы қызметтердің саны 22 830-ға артып, өсім 44,8% құрады.
Жылжымалы мүлікке жылжымайтын мүліктен басқа кез келген мүлік жатады. Олардың қатарына көлік құралдары, ақша, айналымдағы тауарлар, бағалы қағаздар, мүліктік құқықтар және басқа да активтер кіреді.
Заң бойынша автокөліктер, ауыл шаруашылығы техникасы, әуе және теміржол көліктері міндетті мемлекеттік тіркеуге жатады. Мұндай мүлік кепілге қойылған жағдайда, тіркеу тиісті уәкілетті органдар арқылы жүзеге асырылады.
Міндетті мемлекеттік тіркеуді талап етпейтін жылжымалы мүлік түрлеріне ақша қаражаттары, жабдықтар, мүліктік құқықтар, негізгі құралдар, банк салымдары, бағалы қағаздар, айналымдағы тауарлар, тауарлық-материалдық қорлар, астық және өзге де мүлік жатады.
Кепіл – борышкер қарызын төлей алмаған жағдайда несие беруші оның мүлкін басқаруға мүмкіндік алатын міндеттемелерді қамтамасыз ету тәсілі. Кепіл болған жағдайда несие беруші кепілге қойылған мүлікті сатып, қарызын өтей алады.
Жылжымалы мүлікті кепіл ретінде тіркеу қызметін ХҚКО немесе электронды үкімет порталы арқылы алуға болады. Аталған қызмет «Азаматтарға арналған үкімет» Мемлекеттік корпорациясында өтініш қабылданған сәттен бастап 2 жұмыс күні ішінде көрсетіледі.
ХҚКО-да қызмет алу үшін:
• өтініш;
• көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын немесе өкілдің өкілеттігін растайтын құжат;
• кепілдің шарттары немесе кепіл туралы келісімшарт;
• тіркеу алымы сомасының бюджетке төленгенін растайтын құжат;
• жылжымалы мүлік кепілін тіркеу туралы куәлік үшін төленгенін растайтын құжат.
Айта кетейік, кепілді тіркеу Жылжымалы мүліктің кепіл тізіліміне енгізу арқылы жүзеге асырылады. Бұл тізілімде кепілге қойылған мүлік туралы ақпарат сақталады және оның бар-жоғын тексеруге мүмкіндік береді.
Жылжымалы мүлік кепілінің тізіліміндегі кепілден шығару кепіл ұстаушының өтініші негізінде жүргізіледі. Мемлекеттік тіркеу өтініш берушінің тіркеуші органға жүгінуінен кейін жүзеге асырылады.