22 маусымда Таяу Шығыстағы шиеленіс жаңа деңгейге жетті: АҚШ Иранның үш ядролық нысанына әскери соққы жасады.
Трамп соққы жайлы Truth Social желісінде жазды. Соққы жасалған нысандардың қатарында Фордо жерасты кешені бар.
«Иранның үш ядролық нысанына сәтті соққы жасадық, олардың қатарында Фордо, Натанзу мен Исфахан бар. Толыққанды соққы басты нысан – Фордоға жасалды. Беделді америкалық сарбаздарымызды құттықтаймын. Әлемде мұны істей алатын әскер жоқ», – деп жазды ол.
АҚШ-тың соққылары Йемендегі хуситтердің АҚШ-қа қарсы әрекеттерін күшейтуіне және Иранның АҚШ-пен ядролық бағдарлама бойынша келіссөздерді тоқтатуына әкеп соқты.
Сондай-ақ АҚШ-тың Иранның ядролық нысандарына соққы жасауы мұнай нарығын күрт дүрліктірді. Мұнай бағасы бір баррель үшін шамамен 40 000 теңгеге жетіп, соңғы жылдардағы рекордтық өсімді көрсетті. Бұл Қазақстан сияқты мұнай экспорттаушы елдер үшін қысқа мерзімде табыс әкелгенімен, мұнай жеткізіліміндегі үзілістер жаһандық инфляцияны өршітуі мүмкін. Соғыс аймағын айналып өтіп, жанармай шығынын ұлғайтқан авиациялық компаниялар, соның ішінде Delta және United Airlines акциялары 5%-ға құнсызданды.
Бұған дейін Axios басылымы АҚШ-тың соққылары «үшінші дүниежүзілік соғыс» қаупін арттыратынын ескертті. Орталық Азия елдері, соның ішінде Қазақстан, Иранмен сауда және энергетикалық байланыстар үзіліп қала ма деп алаңдайды.
«Қазақстан Каспий маңы елдерінің тобына кіреді және Иранмен түрлі салалардағы ынтымақтастықты дамытуда. Мемлекетіміз барлық келіспеушіліктерді, оның ішінде ядролық мәселелерді БҰҰ Жарғысы негізінде келіссөздер жүргізу арқылы шешу қажет деп санайды. Барлық мүдделі елдерді ядролық қарудың таралуына жол бермеу және халықаралық бақылаумен таратпау режимін ұстанатын мемлекеттердің қауіпсіздігіне кепілдіктер беру мақсатында келісімді жақын арада әзірлеуге шақырамыз», — делінген ҚР Сыртқы істер министрлігінің ресми хабарламасында.
Еске сала кетейік, Израиль 13 маусымда Иранның ядролық және әскери инфрақұрылымына, соның ішінде Тегеран мен Исфахан провинцияларындағы нысандарға ауқымды әуе соққылар жасады. Израиль операциясына 200-ден астам жойғыш ұшақ қатысып, Иранның әуе қорғаныс жүйелеріне елеулі зақым келтірді. Иран 16 маусымда жауап ретінде Израильдің әскери нысандары мен қалаларына, соның ішінде Петах-Тикваға зымырандық шабуылдар жасады, нәтижесінде кемінде 8 адам қаза тауып, 300-ге жуық адам жараланды.
Иран денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, қақтығыс басталғалы бері Иранда 430 адам қаза тауып, 3500-ден астам адам жараланған. Human Rights Activists in Iran ұйымының хабарлауынша, қаза тапқандар саны 400-ден асуы мүмкін. Израильде 15 адам қаза тауып, 400-ге жуық адам жараланды.